[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jego celem było przygotowanie mieszkańców PółwyspuIberyjskiego i wodzów plemiennych do przejęcia przez Rzym panowania nadtym obszarem.Nie mógł dłużej pozwalać wpływowym przywódcom plemiennymnaprowadzenie niezależnej polityki militar- nej i politycznej, a lojalność plemion iberyjskich musiała zostać przeniesiona naRzym.Zapoczątkowanie tego procesu okazało się jednak znacznie trudniejsze,niż wyobrażali to sobie Rzymianie.Polityka Scy-piona, choć skuteczna nakrótką metę, zaowocowała czterdziestoletnią wojną domową i dopiero zaczasów Pompejusza udało się dokończyć plan Scypiona, dopiero wtedy bowiemIberowie ostatecznie pogodzili się z panowaniem Rzymu na ich ziemi.Uwolnienie Hiszpanii od ludności kartagińskiej skupionej w Gadesiepozostawało już tylko kwestią taktyczną, ponieważ oczywiste było, że wpływykartagińskie na tym obszarze się skończyły.Za to powstały tam pierwszekolonie wojskowe.Polityka Scypiona, zmierzająca do narzucenia rzymskiegopanowania, łączyła sprawiedliwość i dyplomację z bezwzględnością iwykorzystaniem siły.Scypion postanowił pokazać, jak straszna kara czeka tych, którzyprzeciwstawiają się Rzymowi.Niektóre miasta hiszpańskie od początkupozostawały antyrzymskie, inne zdradziły swoich sojuszników po śmierciScypionów.Do tych drugich należało miasto Ilorci10.Kiedy ocalali z bitwyrzymscy żołnierze dotarli do miasta, szukając tam schronienia, jego mieszkańcyurządzili im rzez".Teraz, gdy kartagiń-ska armia nie stanowiła już zagrożenia,Scypion mógł dokonać zemsty, traktując ją jako instrument polityki strategicznejprzydatny przy pozyskiwaniu lojalności plemion iberyjskich.Dlatego teżMarcjusz został wezwany z Tarraco z jedną trzecią wojsk i wysłany przeciwmiastu Castax, które również zdradziło Rzym w 214 r.p.n.e.12W poprzedzającej atak przemowie do żołnierzy, jak zanotował Li-wiusz,Scypion jednoznacznie stwierdził, że szturm na miasto ma być wyjątkowobrutalny.Chciał, aby jego los stał się przestrogą dla całej Hiszpanii - to samomiało spotkać każdego, kto złamie daną Rzymowi przysięgę lojalności.Podzieliłswoje wojska, oddając Leliuszowi dowództwo nad jedną z jednostek, izaatakował fortyfikacje miejskie w dwóch miejscach13.Mieszkańcy miasta,wiedząc, że czeka ich pewna śmierć, postanowili się nie poddawać i walczyli ztakim zapałem, że wojsko owo, które poskromiło całą Hiszpanię, raz po razodparte od murów przez ludzi jednego miasta zaniepokoiło się tą nie dośćzaszczytną próbą sił"14.Opór był tak silny, że Scypion obawiał się, iż doprowadzi on do załamania jego wojsk.Dlatego ruszył naprzód, grożąc, żesam wejdzie na mury, jeśli jego ludziom nie uda się osiągnąć ich szczytu15.Oddziały zmotywowane odwagą dowódcy, jego obecnością i tym, że dzieli znimi niebezpieczeństwo, ponowiły atak.W tym samym czasie Leliusz, któryprowadził szturm z innej strony, zdołał zdobyć mury na swoim odcinku.Okrucieństwa, które pózniej nastąpiły, są niemal nie do pojęcia.Liwiusz takopisuje te wydarzenia:Wtedy to było widać, że miasto zdobywano z gniewu i nienawiści.Nikt nie myślał o braniu ludzi żywcem do niewoli, nikt o łupach, choćwszystko stało dla grabieży otworem.Zabijano bezbronnych tak samojak uzbrojonych, kobiety na równi z mężczyznami.W gniewie iokrucieństwie posunięto się aż do mordowania niemowląt.Potemrzucono ogień na domy albo zburzono, czego się ogniem strawić niedało.Do tego stopnia z satysfakcją niszczono ślady miasta i zacieranopamięć po siedzibie wroga16.Scypion - a tym samym Rzym - pokazał, że jest władcą Hiszpanii.ZburzenieIlorci było zapowiedzią okrutnego losu, jaki czekał miasta opierające sięRzymianom.Scypion z wojskami wyruszył, by połączyć się z Marcjuszem podCastax, miasto to bowiem stawiało skutecznie opór rzymskiemu oblężeniu.Przybycie Scypiona i wieści o losie Ilorci skłoniły mieszkańców miasta dopoddania się.Scypion, osiągnąwszy swój cel w Ilorci i przekonawszy się, jakszybko dotarły tutaj informacje o lekcji, której udzielił zdradzieckiemu miastu,okazał wspaniałomyślność jego mieszkańcom, gdy ci zdecydowali się przejśćna stronę Rzymian i oddać znajdujący się w mieście garnizon Kartagińczyków.Następnie Scypion powrócił do Nowej Kartaginy, a Marcjusz został wysłanyprzeciw plemionom, które nadal opierały się władzy Rzymu.Zburzenie Ilorciwywarło zamierzony efekt i większość iberyjskich miast poddała się bez walki.Astapa zawsze była wroga Rzymianom, choć zródła, którymi dysponujemy,nie wyjaśniają jednoznacznie przyczyn tej wrogości.Mieszkańcy tego miastazdecydowali się na walkę aż do śmierci.Uzbrojeni mężczyzni wyszli z miasta i niemal przełamali linię wojsk najezdzcy.Jednakoddziały doświadczonych żołnierzy rzymskich otoczyły obrońców i wszystkichwybiły.Kobiety, dzieci i wszystko, co znajdowało się w mieście, zgromadzonowokół stosu drewna i podpalono.Otoczyła ich straż składająca się z 50uzbrojonych ludzi, którzy zabijali pojmanych mieszkańców miasta i rzucali ichciała w ogień.Liwiusz zapisał:Nad wyraz haniebna jednak była inna rzez, w mieście.Tu niezdolnydo walki i bezbronny tłum kobiet i dzieci mordowali właśni obywatele itak, przeważnie jeszcze na wpół żywe, rzucali na rozpalony stos, ażstrugi krwi gasiły rozpalający się ogień.W końcu zaś sami znużeniżałosnym mordowaniem swoich ludzi rzucili się wraz z bronią wpłomienie17.Wieść rozeszła się po Hiszpanii, iż Rzymianie mogą zrównać z ziemiąkażde inne miasto, jeśli sytuacja tego wymaga, podobnie jak zrobili to z Ilorci iAstapą.Los Astapy był wystarczająco przerażającą lekcją, aby Marcjuszowiudało się przekonać oblegane miasta do poddania się bez walki.Uczyniwszy to,zawrócił i dołączył do Scypiona, przebywającego w Nowej Kartaginie.Największe zagrożenie dla panowania Rzymu w Hiszpanii miało dopieronadejść, gdy Scypion zachorował.Nie wiadomo dokładnie, jaka to była choroba,z pewnością jednak poważna.Wśród Iberów pojawiły się plotki, że rzymskidowódca umarł.Przekonanie o jego śmierci spowodowało dwa poważneincydenty.Pierwszym był bunt płatnych oddziałów, stacjonujących nad rzekąSucro, z powodu opóznień wypłaty żołdu.Drugim - powstanie Indibilisa iMandoniusa, niedawnych sojuszników Rzymu.Bracia ci wcześniej bylisprzymierzeni z Kartagińczykami, jednak przeszli na stronę Rzymian, kiedy oka-zało się, że Scypion zyskał przewagę.Ich celem było utrzymanie niezależności ipolitycznej suwerenności.Gdy Hannibal pozbawił wodzów władzy, a ich plemięniezależności, próbowali oni z pomocą Rzymian odzyskać dawną pozycję18.Kiedy stało się oczywiste, że Scypion nie ma zamiaru tolerować w Hiszpanii żadnej innej władzy poza rzymską,Mandonius i Indibilis czekali na dogodny moment.Gdy rozniosły się pogłoski ośmierci Scypiona, wzniecili powstanie zbrojne, pustosząc ziemie i miasta nasprzymierzonych z Rzymem terytoriach, położonych na wschód od rzeki Ebro
[ Pobierz całość w formacie PDF ]